vaART
Kunstzinnig fietsen langs het kanaal Dessel-Turnhout-Schoten
Langsheen het traject nemen we je mee naar het verleden en ook het heden van het kanaal Dessel-Turnhout-Schoten. Van muurschilderingen tot een XL postkaart uit de oude doos: op een tiental locaties langs het kanaal Dessel-Turnhout-Schoten visualiseren kunstzinnige voorwerpen voortaan het verhaal van deze opmerkelijke waterweg.
In Sint-Jozef Rijkevorsel staat ter hoogte van de Meir aan de vaart een karretje van ’t Sas, dat vroeger gebruikt werd om de bakstenen in de oven te rijden, met daarop bevestigd een infobord. De illustratie aan de voorkant van het voormalig steenbakkerskarretje vertelt je het verhaal van het ontstaan van de parochie Sint-Jozef. Je merkt onmiddellijk dat de vaart hier een belangrijke rol speelt. Lynn Cocx, huisillustratrice van de gemeente Rijkevorsel en zelf ook inwoonster van Sint-Jozef, creëerde deze tijdsreis voor vaART. Laat ons je even meenemen in het verhaal…
Vele arbeiders groeven het Kempisch kanaal uit, met als enige werktuigen een schop, een kruiwagen en wat loopplanken. De toenmalige arbeiders sliepen ter plaatse, in tentjes naast het toekomstig kanaal.
De komst van het kanaal Dessel-Turnhout-Schoten zorgde ervoor dat de regio en dit gebied toegankelijker werden. Daarenboven, net zoals op andere plaatsen langsheen de vaart, ontdekte men hier in de bodem dikke kleilagen: ideaal als grondstof voor steenbakkerijen en cementfabrieken.
In 1889 trok de cementfabriek ‘North Portland Cement and Brickworks’ zich dan ook op langs het kanaal. De fabriek beschikte over de meest moderne installaties, een eigen labo, aansluiting op het buurtspoorwegennet en bereikte via het kanaal de haven van Antwerpen. En zo ook de rest van de wereld. Lokale klei werd, samen met aangevoerde kalk, verwerkt tot de wereldgekende Portland Cement. Naast een fabriek zette de ‘North’ ook nog eens 120 werkmanswoningen ter plaatse neer. In 1926 slokte C.B.R. (Cimenteries et Briqueteries Réunies) de ‘North’ op.
De welgekende steenbakkerij Sas, waar je nu nog restanten van ziet, werd opgericht in 1906. Deze was o.a. gespecialiseerd in gevelstenen. De steenfabriek vormde een overgangstype tussen de ambachtelijke en de volledig geautomatiseerde steenbakkerij. Naast de opvallende ringoven bleven ook enkele productiehallen en droogloodsen bewaard. Na het stilleggen van de productie op het einde van de 20ste eeuw, werd de gemeente Rijkevorsel eigenaar van het complex. Een deel van de industriële gebouwen werden bewaard en krijgen een herbestemming.
Het traject loopt langsheen het kanaal Dessel-Turnhout-Schoten. De afstand enkel is 63 km, maar je pikt in waar je wil. De volledige verhalen vind je via de gratis app izi.TRAVEL, route de vaART.